Ξεκινά η β’ ετήσια ανασκαφική περίοδος της συστηματικής ανασκαφής που διενεργεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Νομού Λασιθίου στη νήσο Χρυσή, υπό τη διεύθυνση της προϊσταμένης της Εφορείας Χρύσας Σοφιανού. Η α’ ανασκαφική περίοδος για φέτος πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Μάιο και διήρκεσε ένα μήνα. Να διευκρινίσουμε ότι η συστηματική ανασκαφή στη Χρυσή διενεργείται στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου και της Περιφέρειας Κρήτης που τη χρηματοδοτεί, ξεκινώντας το 2018, με ισχύ μέχρι και το 2022.
Ως συστηματική, στην ανασκαφή αυτή η Εφορεία μπορεί να ανασκάπτει επί 8 εβδομάδες κάθε χρόνο. Όπως εξήγησε μιλώντας στην ΑΝΑΤΟΛΗ και το δημοσιογράφο Νίκο Τραντά η κ. Σοφιανού, επειδή στο νησί επικρατούν ειδικές συνθήκες με πάρα πολλή ζέστη, επιλέγουν να μοιράσουν την ανασκαφική περίοδο και σκάβουν Μάιο και Σεπτέμβριο.
Θησαυρός
Η φετινή ανασκαφή συνεχίζεται σε ένα μεγάλο κτίριο, όπου πέρυσι είχε εντοπιστεί «θησαυρός» με χάλκινα αντικείμενα. Το κτίριο ήταν διώροφο με κλιμακοστάσιο, μάλλον ξύλινο, που οδηγούσε σε όροφο. «Πιθανότατα βρισκόμαστε στο σημείο όπου βρισκόταν το διοικητικό κέντρο του οικισμού. Πρόκειται για εγκαταστάσεις κατοικίας και ανευρίσκονται πολύτιμα αντικείμενα. Αυτό συνηγορεί με την άποψη ότι ο οικισμός αυτός δεν αποτελούσε απλή βιοτεχνική εγκατάσταση, εποχικής χρήσης, για την επεξεργασία πορφύρας. Το γεγονός δε ότι βρέθηκαν στρώματα ικανού πάχους από κελύφη του οστράκου από το οποίο έπαιρναν την πορφύρα, επιβεβαιώνει επίσης ότι η πολύτιμη κόκκινη βαφή ήταν σε χρήση και ζήτηση από τους Μινωίτες ακόμη!»
Σε μια γωνιά ενός δωματίου του κτιρίου, μέσα σε κρύπτη που είχε σκαφτεί στο έδαφος, οι κάτοικοι είχαν κρύψει χάλκινα τάλαντα (νόμισμα σε σχήμα δέρματος βοός με σταθερή μορφή και βάρος, 45 κιλών), ένα μεγάλο χάλκινο αγγείο με ανάγλυφη φυτική διακόσμηση, μεγάλο πριόνι διπλωμένο στη μέση, τεμάχια από τάλαντα. Τα χάλκινα τάλαντα προέρχονται από την Κύπρο. Το σπουδαιότερο, όμως εύρημα, όπως είπε η κ. Σοφιανού, ήταν ένα τάλαντο κασσίτερο – μέταλλο πολύ σπάνιο και πολύτιμο για την εποχή (ένα παρόμοιο έχει βρεθεί μόνο στο Μόχλο), με προέλευση από την Ασία, πιθανόν το Αφγανιστάν!
Για να βρεθεί στη Χρυσή τέτοιο μέταλλο, σημαίνει ότι ο οικισμός αυτός είχε μεγάλη σημασία. Κατ’ αρχήν ήλεγχε την ναυτική, εμπορική οδό ανάμεσα στο νησί και την απέναντι ακτή της Κρήτης. Παράλληλα θα αποτελούσε και ένα σημαίνοντα εμπορικό σταθμό της μινωικής εποχής αλλά και αργότερα. Το παλαιότερο στρώμα που έχει εντοπιστεί χρονολογείται στο 2.000 π.Χ. και αυτή τη στιγμή η σκαπάνη έχει φτάσει στο 1.750 π.Χ. αλλά σίγουρα θα υπάρχουν στρώματα 3-4 φάσεων. Και η ανίχνευση και επαλήθευση των χρονολογικών φάσεων ανάπτυξης του συγκεκριμένου οικισμού βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο της έρευνας.
Η ανασκαφή συνεχίζεται σε έκταση και όπως είπε η κ. Σοφιανού ακόμη δεν έχουν οριστικοποιηθεί ποια ήταν η συνολική εδαφική επιφάνεια που κάλυπτε ο οικισμός αυτός. Η έκτασή του δεν μπορεί να υπολογιστεί ακόμη. Το γεγονός ότι έχουν βρεθεί αρκετά μεγάλα πήλινα αγγεία, ενισχύει ακόμη την άποψη ότι στον οικισμό υπήρχε μόνιμη και όχι εποχική κατοίκηση. Σίγουρα η αρχική επεξεργασία της πορφύρας που αλιευόταν από τη θαλάσσια αυτή περιοχή, γινόταν πάνω στη Χρυσή, η δε τελική επεξεργασία της κάπου αλλού.
Ανατολή
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019