Τα ιστορικά μυθιστορήματα του Νίκου Ψιλάκη τιμά στην πανηγυρική της συνεδρίαση η Ακαδημία Αθηνών.
Το Λογοτεχνικό Ίδρυμα Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών απονέμει στον γνωστό συγγραφέα Έπαινο για το σύνολο του έργου του στην ιστορική μυθιστοριογραφία. Όπως ανακοινώθηκε, το βραβείο ποίησης απονέμεται φέτος στον Τίτο Πατρίκιο, τον Νάσο Βαγενά και τον Μιχάλη Γκανά. Το βραβείο μυθιστορήματος στη Μαρία Ηλιού και δοκιμίου στη Βενετία Αποστολίδου για το έργο της Η λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο. Η ιδιαίτερη επιβράβευση του Νίκου Ψιλάκη δίδεται «οίκοθεν» (με πρόταση του ίδιου του Ιδρύματος) πέραν των ετησίως προκηρυγμένων βραβείων.
Το Ίδρυμα Ουράνη έχει ως γενικό σκοπό την ενίσχυση της Ελληνικής Λογοτεχνίας και την προβολή της στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Τα ετήσια βραβεία του αποφασίζονται από το Διοικητικό του Συμβούλιο με Πρόεδρο τον κ. Θανάση Βαλτινό, αντιπρόεδρο τον Γ.Γ. της Ακαδημίας κ. Χρήστο Ζερεφό, Γενική Γραμματέα την κ. Χρύσα Μαλτέζου και μέλη τους κ.κ. Αντώνιο Ρεγκάκο και Γκίκα Χαρδούβελη. Όλα τα βραβεία επικυρώνονται από την ολομέλεια της Ακαδημίας.
Είναι η δεύτερη φορά που ο Νίκος Ψιλάκης τιμάται με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Την πρώτη (1994) του απονεμήθηκε για τη δίτομη μελέτη Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης (με αναφορές σε 364 μοναστήρια και ασκηταριά που λειτούργησαν κατά καιρούς στο νησί), ύστερα από πρόταση του κορυφαίου βυζαντινολόγου Μανώλη Χατζηδάκη και του επίσης κορυφαίου ιστορικού Μανούσου Μανούσακα.
Όλα τα έργα του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις ΚΑΡΜΑΝΩΡ.
ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΨΙΛΑΚΗ
ΠΟΛΥΦΙΛΗΤΗ (2015)
Στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται η μεγαλύτερη πολιορκία της παγκόσμιας ιστορίας, η πολιορκία του Χάνδακα της Κρήτης από τους Οθωμανούς. Κράτησε σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα και έληξε το 1669 με συνθήκη παράδοσης της πόλης.
Ο συγγραφέας αναπλάθει το σκηνικό παρακολουθώντας τη ζωή μιας απλής γυναίκας από χωριό της ήδη τουρκοκρατούμενης κρητικής υπαίθρου η οποία, με ένα νόθο βρέφος στην αγκαλιά της, αναζητά καλύτερες συνθήκες ζωής στην πόλη του Χάνδακα λίγο πριν αρχίσει η μεγάλη πολιορκία. Η περιπέτεια της εξελίσσεται παράλληλα με την περιπέτεια της πολιορκούμενης πόλης. Πρόκειται για έναν συνεχή διάλογο της ιστορίας με τη λογοτεχνία καθώς η αφήγηση εδράζεται σε στέρεο έδαφος, με συγκλονιστικές λεπτομέρειες που προέκυψαν ύστερα από εξαντλητική έρευνα και μελέτη των ιστορικών πηγών. Ωστόσο, η Πολυφίλητη ακολουθεί τους κανόνες της μυθιστορίας κρατώντας διαρκές το ενδιαφέρον του αναγνώστη με έρωτες, ψυχικές μεταπτώσεις και εκτενείς περιγραφές της καθημερινής ζωής των απλών ανθρώπων. Ο συγγραφέας δεν καταγράφει μονάχα την περιπέτειας της βασικής ηρωίδας, που προσπαθεί να επιβιώσει κάτω από αντίξοες συνθήκες, αλλά διεισδύει στα άδυτα προσπαθώντας να μεταφέρει τις συναισθηματικές διακυμάνσεις όλων εκείνων που έζησαν ή ζουν σε καταστάσεις εγκλεισμού ή σε χώρους χωρίς ελπίδα διαφυγής.
ΚΙ ΟΙ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΣΩΠΑΙΝΟΥΝ (2018)
Η βύθιση του πλοίου ΤΑΝΑΪΣ ανάμεσα σε Κρήτη και Σαντορίνη το 1944, ο αφανισμός της εβραϊκής κοινότητας της Κρήτης και η κοινή μοίρα ανθρώπων από διαφορετικές εθνότητες, Ελλήνων αντιστασιακών και Ιταλών αντιφασιστών αποτελούν τον κεντρικό θεματικό άξονα του μυθιστορήματος. Ο συγγραφέας αντλεί το υλικό του από μια μοναδική μαρτυρία, άγνωστη στις ιστορικές πηγές, . Κύρια πηγή του είναι η αφήγηση ενός από τους ελάχιστους διασωθέντες, ενός ναυτικού που είχε επιστρατευτεί από τις γερμανικές αρχές κατοχής ως μέλος του πληρώματος του βυθισμένου πλοίου. Όλοι οι κρατούμενοι χάθηκαν κλεισμένοι στ’ αμπάρια.
Και σ’ αυτό το έργο ο συγγραφέας ακολουθεί τις τεχνικές της μυθιστορηματικής αφήγησης. Οι επινοημένοι ήρωες διαλέγονται με τους αληθινούς πρωταγωνιστές της ιστορίας, αλλά η υπόθεση εξελίσσεται μέσα από την αγωνιώδη προσπάθεια ενός Κρητικού μετανάστη να ανακαλύψει τα ίχνη του πατέρα του που έχει χαθεί κατά την περίοδο της ναζιστικής κατοχής και υποψιάζεται ότι είναι πιθανόν να βρισκόταν στο πλοίο. Πόλεμος, αντίσταση, έρωτες, πάθη, εικόνες ζωής – της ζωής που πάντοτε αναζητά το μερτικό της.
Η τραγωδία της εβραϊκής κοινότητας είναι η τραγωδία του πολιτισμού, η τραγωδία του ανθρώπου, η τραγωδία του 20ού αιώνα με τις εθνοκαθάρσεις και τα ολοκαυτώματα. Με παραστατικότητα κι ενσυναίσθηση ο Ψιλάκης περιγράφει την εκκένωση μιας ολόκληρης συνοικίας στα Χανιά και την οδυνηρή πορεία προς το πεπρωμένο που είχε σχεδιάσει η ναζιστική απανθρωπιά.
Μυθιστόρημα με ανοιχτό τέλος ή αλλιώς ένα μεγάλο ψηφιδωτό το οποίο φωτίζει πλήρως το συγκλονιστικό ιστορικό γεγονός, αποκαλύπτοντας ακόμη και τι συνέβη πάνω στο πλοίο κατά την ώρα του τορπιλισμού από αγγλικό υποβρύχιο.
Η ΚΡΑΥΓΗ ΤΩΝ ΑΠΟΝΤΩΝ (2021)
… Και ξαφνικά, μια μέρα του Σεπτέμβρη, 7.000 Έλληνες στρατιώτες βρίσκονται σε μια γερμανική πόλη με αμφίβολη ιδιότητα. Φιλοξενούμενοι του Κάιζερ, όπως λέγεται επισήμως; Εκτοπισμένοι; Αιχμάλωτοι; Εξόριστοι από την πατρίδα; Η πόλη ονομάζεται Γκαίρλιτς και ζει κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που έχει επιβάλει ο πόλεμος. Άντρες ντόπιοι δεν υπάρχουν καθώς έχουν επιστρατευτεί και βρίσκονται στα χαρακώματα και οι Έλληνες φαντάροι γίνονται περιζήτητοι εραστές! Ένα περίεργο παιχνίδι της τύχης διατρέχει τις σελίδες του βιβλίου.
Βρισκόμαστε στα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και του ελληνικού Εθνικού Διχασμού. Ο διχασμός είναι η αιτία του εκπατρισμού ενός ολόκληρου Σώματος Στρατού, που η πατρίδα το είχε απόλυτη ανάγκη, με απόφαση της φιλοβασιλικής διοίκησής του. Πρωταγωνιστής της μυθιστορίας είναι ένας απλός Κρητικός φαντάρος, πρώην μετανάστης στην Αμερική που είχε έρθει να πολεμήσει στους Βαλκανικούς Πολέμους, ο Φίλιππος Δαμιλάς. Μένει δυόμισι χρόνια στη Γερμανία, γνωρίζει τη Μάρλις και όταν επιστρέφει αρχίζει να αναζητεί τα κομμάτια του εαυτού του. Όπως και στα υπόλοιπα έργα του, ο συγγραφέας δεν παρακολουθεί μονάχα τις περιπέτειες των ανθρώπων και δεν καταγράφει μονάχα τα εξωτερικά γεγονότα, αλλά διεισδύει στον ψυχικό τους κόσμο και, όπως είχε πει για προηγούμενο έργο του ο ποιητής Χριστόφορος Λιοντάκης, γίνεται «βαθύς ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής καταφέρνοντας να μεταδώσει τις ψυχικές μεταπτώσεις». Αξιοσημείωτες είναι, επίσης, οι πυκνές αναφορές του στην τέχνη της φωτογραφίας και στα μυστικά της, όπως και η διαρκής «συνομιλία» με έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας Φίλιππος Δαμιλάς θα ανακαλύψει την αλήθεια του μισόν αιώνα μετά την περιπέτεια του Γκαίρλιτς, όταν εντελώς αναπάντεχα βρεθεί αντιμέτωπος με το παρελθόν του.
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019