Στην θυσία του Αγαμέμνονα και στην θυσία του Αβραάμ πράξεις που
έλαβαν χώρα την ίδια περίπου εποχή 12ος π.χ αιώνας όπως προκύπτει
από τις πηγές που έχομε (Βίβλος και Όμηρος) μας μαρτυρούν το
διαφορετικό υπαρξιακό επίπεδο σκέψης που προσεγγίζουν την ίδια
πράξη δυο εξέχοντα άτομα της ίδιας εποχής διαφορετικών πολιτισμών.
Για να γίνει κατανοητή η διαφορά στις δύο αυτές πράξεις θα πρέπει να
γνωρίζομε τον υπαρξιακό τρόπο σκέψης που είχε καλλιεργήσει το κάθε
άτομο ως τρόπο δράσης για τις υποχρεώσεις του στην ζωή.
Οι τρεις σφαίρες της ανθρώπινης ύπαρξης όπως μας λέει ο Κίρκεγκώρ
(1813-1855 μ.χ Δανός φιλόσοφος) στα έργα του : η αισθητική, η ηθική
και η θρησκευτική με τους τρεις αντίστοιχους τρόπους σφαίρες ή στάδια ύπαρξης μπορεί να βιώνει ο άνθρωπος.
Δεν σημαίνει όμως ότι ο άνθρωπος ανήκει αποκλειστικά σε μία από
αυτές τις «σφαίρες ύπαρξης» γιατί σε διάφορες φάσεις ή στάδια της ζωής
του μπορεί να μετακινείται από τη μία στην άλλη κατάσταση.
α) Ο αισθητικός τύπος έχει την τάση «να ζει για τη στιγμή», για
οτιδήποτε ευχάριστο, ενθουσιώδες ή ενδιαφέρον που προκύπτει.
Η ζωή του στερείται σταθερότητας και προσήλωσης σε έναν μόνιμο
σκοπό και αλλάζει πορεία κατά τη διάθεση ή την περίσταση.
Οι εξωτερικοί παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή ενός
τέτοιου ατόμου, που πολύ πιθανόν το οδηγούν στη μοιρολατρία.
β) Ο ηθικός τύπος επικεντρώνεται στον εαυτό του στην προσωπικότητά
του και στην αυτογνωσία του εαυτού. Σε αντίθεση με τον αισθητικό τύπο
ανθρώπου, η προσοχή του ηθικού τύπου είναι στραμμένη προς την ίδια
του τη φύση ως ανθρώπινου όντος, το οποίο διαθέτει συγκεκριμένες
ικανότητες, κλίσεις και πάθη, επίσης έχει την τάση να αναλαμβάνει τις
ευθύνες του ενσυνείδητα και οικειοθελώς.
Θέτει μια «υψηλή μορφή» ως πρότυπο και επιδιώκει να το μιμηθεί.
Γ} Όσον αφορά τον θρησκευτικό τύπο, αυτός θεωρεί ότι η θρησκευτική
πίστη αποτελεί «το υψηλότερο πάθος του ανθρώπου».
Αυτό προϋποθέτει το άτομο να είναι πλέον ηθικά ευαίσθητο και ώριμο
για να βιώσει αυτό τον τρόπο ύπαρξης.
Η διάσταση που υπάρχει μεταξύ του ηθικού και θρησκευτικού τύπου γίνεται φανερή στην περίπτωση της απόπειρας να θυσιάσει ο Αβραάμ το γιο του.
Για να υπακούσει στην θεϊκή εντολή , έπρεπε όχι μόνο να ξεπεράσει τα
πατρικά αισθήματα αγάπης αλλά και την βαθιά ριζωμένη ηθική που
απαγορεύει το φόνο ενός αθώου ανθρώπου.
Ενώ ο Αγαμέμνων αποφασίζει να θυσιάσει την κόρη του Ιφιγένεια για το
κοινό καλό και μπορεί να αισθανθεί ευχαρίστηση εξ αιτίας της υπακοής
στο καθήκον του ως βασιλιάς.
Ο Αβραάμ έχει υπερβεί το ηθικό στάδιο και την έλλογη σκέψη και έχει
θέσει τον εαυτό του σε «απόλυτη σχέση με Τον Θεό.
Σύμφωνα με αυτή την οπτική, τα ηθικά προστάγματα λαμβάνουν
«εντελώς διαφορετική έκφραση.
Αυτή η θρησκευτική πίστη βρίσκεται πέραν των ανθρώπινων κριτηρίων
περί της λογικής και δεν μπορούν να δικαιολογηθούν οι συνέπειές της με
ανθρώπινους όρους.
Ως προκύπτει από τα παραπάνω η ηθική και η θρησκεία μπορεί άλλοτε
να συμφωνούν και άλλοτε να συγκρούονται.
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019