Για την Ευρώπη της Συνοχής και της Εμβάθυνσης

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, άρχισε να αναπτύσσεται ως πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό σχέδιο, μέσα από τις σκληρές δοκιμασίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, την κατοχή ευρωπαϊκών εδαφών από την ναζιστική Γερμανία, τις εκατόμβες νεκρών στις πόλεις και στα πεδία των μαχών, στα κολαστήρια του Νταχάου και του Άουσβιτς. Αλλά και την αντίσταση των ευρωπαϊκών δημοκρατικών δυνάμεων απέναντι στον φασισμό και στο ναζισμό.

Η καθολική ανταπόκριση των ηγετών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, της Γαλλίας, του Λουξεμβούργου, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου, στην ιστορική πρόταση Σουμάν, δημιούργησε ένα μοναδικό εγχείρημα στην ιστορία των διεθνών σχέσεων: Την εθελούσια συμμετοχή κυρίαρχων εθνικών κρατών, σε μια νέα έννομη τάξη, υπερεθνικής οργάνωσης. Ένα προοδευτικό εγχείρημα για το οποίο εργάστηκαν Χριστιανοδημοκράτες, Φιλελεύθεροι, Σοσιαλδημοκράτες και Αριστεροί πολιτικοί άνδρες και γυναίκες, θέτοντας σε προτεραιότητα το υπέρτατο ευρωπαϊκό καθήκον και συμφέρον. Για να ξεπεραστούν αντιπαλότητες και έριδες εκατονταετιών, για να εξαλειφθεί ο εθνικισμός.

Οι επτά δεκαετίες του ενοποιητικού εγχειρήματος διασφάλισαν την ειρήνη, οδήγησαν και άλλα ευρωπαϊκά κράτη να ενταχθούν στην κοινή προσπάθεια, εξασφαλίζοντας για τις κοινωνίες τους ένα υψηλό επίπεδο ανάπτυξης, απασχόλησης, διαβίωσης, κοινωνικού κράτους, επιτεύγματα για τα οποία η Ευρώπη παραμένει υπερήφανη.

Όμως, το ενοποιητικό σχέδιο σε διάφορες χρονικές περιόδους δεν προχώρησε όπως σχεδιάστηκε στην σύλληψη του, προς την ομοσπονδιακή κατεύθυνση. Οι αργές αντιδράσεις των εθνικών κυβερνήσεων, η αδυναμία του διακυβερνητικού χαρακτήρα, η επικράτηση στενών εθνικών προτεραιοτήτων, δημιούργησαν στασιμότητα στο εγχείρημα. Όταν η Κοινότητα/Ένωση χρειαζόταν έναν προωθημένο βηματισμό στην κατεύθυνση της θεσμικής εμβάθυνσης και της φεντεραλιστικής μετεξέλιξης, της πολιτικής ενοποίησης.

Η στασιμότητα έφερε προβληματισμό, την δημιουργία εσωτερικών κρίσεων, η εμφάνιση του δημοκρατικού ελλείμματος στο πως νομιμοποιείται πολιτικά η Ευρώπη επέφερε την μείωση του δημόσιου ενδιαφέροντος, την αμφισβήτηση, δίνοντας το περιθώριο δημοσκοπικής και εκλογικής ενίσχυσης αντιευρωπαϊκών και ευρωσκεπτικιστικών λαϊκιστικών δυνάμεων.

 Συχνά η ΕΕ βρίσκει απέναντι της την εκδήλωση απροσχημάτιστης, χωρίς όρια,  πολλές φορές φορές κατεύθυνση, ενός αντίθετου, κριτικού λόγου, που δεν καταθέτει πρόταση ενισχυτική της ενοποιητικής προσπάθειας, αντίθετα υποκρύπτει ιδεολογική εχθρότητα προς την Ευρώπη. Δυνάμεις φοβικές προς την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης, εκφραστές του απομονωτισμού, φωνές από την εθνικολαϊκιστική Δεξιά, από μια μικρή, φοβική και δογματική πολιτικά Αριστερά,  εθνικιστικά και ακροαριστερά σχήματα, ταυτίζονται στην έκφραση επιθετικού, καταγγελτικού λόγου. Επιδίωξη τους να υπονομεύσουν και να απαξιώσουν την ΕΕ, επιτίθενται στην ίδια την Δημοκρατία. Αποτελούν ένα άλλο, ετερόκλητο και επικίνδυνο συνονθύλευμα, αυτοκαταστροφικής, περιχαρακωμένης και εμμονικής ιδεοληψίας, που δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις στην ευρωπαϊκή δημόσια ατζέντα.

Το μίγμα αυτό των λαϊκιστικών καταβολών και της φοβικότητας, ταυτίζεται μέσα από την πολιτική του αντιφατικότητα, καταγγέλλοντας την ΕΕ, τις Βρυξέλλες, χωρίς όμως να προσδιορίζουν οτιδήποτε θετικό για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Όμως η Ευρώπη δεν μπορεί και δεν έχει να περιμένει κάτι από την συνειδητή πολιτική άρνηση. Οι προτάσεις ρεαλισμού και υπευθυνότητας των δημοκρατικών φιλοευρωπαϊκών πολιτικών σχηματισμών, αλλά και η παρουσία και πολιτική πρόταση των φεντεραλιστικών και άλλων φιλοευρωπαϊκών  ιστορικών κινήσεων, δημιουργούν τον άξονα μιας δημόσιας συζήτησης που θέτει σε ένα άλλο πλαίσιο την ιστορική αναγκαιότητα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Κοινός προσδιορισμός και συνισταμένη, το ζήτημα της στοχευμένης θεσμικής ανασύστασης της Ευρώπης, η δημιουργία μιας πολιτικής οντότητας ικανής να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του σήμερα, με πολιτικές πρωτοβουλίες συνεργασίας.

Η ΕΕ δεν αποτελεί ακόμα μια ταύτιση των θεμελιωδών αρχών και ιδρυτικών κειμένων της, με την αναγκαία ομοσπονδιακή δομή. Και αυτό αποτυπώνεται σε μια χρονική περίοδο, που πολλαπλασιάζονται οι συζητήσεις για το κατά πόσον έγκαιρη υπήρξε η ευρωπαϊκή απάντηση στην αντιμετώπιση του COVID 19. Γνωρίζοντας ότι και στην κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά και άλλες κρίσιμες κομβικές στιγμές στην εξέλιξη της ευρωπαϊκής ενοποίησης, διαμορφώνονταν οι απόψεις του διακυβερνητικού μοντέλου από την μια, η ομοσπονδιακή ταυτότητα, ο ρόλος της πολιτικής ενοποίησης, το υπερεθνικό στοιχείο από την άλλη.

Όμως, η αναγκαιότητα μιας ενισχυμένης και αποτελεσματικής ΕΕ, με στιβαρό δημοσιονομικό και νομισματικό χαρακτήρα, με ταύτιση του πολιτικού και οικονομικού μετασχηματισμού της, η αναγκαιότητα να ξεπεράσουμε την Ευρώπη των χαμηλών προσδοκιών της διακυβερνητικής λογικής, των άνευρων συμβιβασμών γύρω από τα τραπέζια των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων, που καθυστερούν την κοινή ευρωπαϊκή δράση με συνοχή και εμβάθυνση, έχει μόνον μια απάντηση.

Να ενισχύσουμε τον Κοινοτικό/Ενωσιακό θεσμικό μηχανισμό, μέσα από μια ανανεωμένη Ευρωπαϊκή Συνθήκη, διαμορφωμένη από μια καθολική νομιμοποίηση πολιτικών πρωτοβουλιών στον πυρήνα της θεσμικής αρχιτεκτονικής της ολοκλήρωσης της Ευρώπης, απαντώντας με την υλοποίηση των προτάσεων εμβάθυνσης στους κινδύνους και στις ευκαιρίες που έχουμε απέναντι μας όλοι οι Ευρωπαίοι.

 

 

(*) Ο κύριος Γιώργος Α. Ζερβάκης, είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. Το άρθρο έχει γραφεί για τον ιστότοπο neadrasis.gr