Το όνομα Ανθεστήρια έχει τις ρίζες του στο άνθισμα της γης, αλλά και από στο ρήμα «αναθέσσασθαι» που σημαίνει «προσεύχεται υπέρ των νεκρών».
Οι τελετές των ανθεστηρίων γίνονται προς τιμήν του Διονύσου και γίνονται 11η έως 13η Ανθεστηριώνος (Φεβρουαρίου),
Η πρώτη καλείται «Πυθοίγια» άνοιγμα των πίθων που εφυλλάσσετο ο οίνος. Η δευτέρα «Χόες», νεκρικές χοές, τελετουργική οινοποσία. Κι ενώ θα περίμενε κανείς το κλίμα να είναι ενθουσιώδες η μέρα θεωρείται μιαρή. Οι ψυχές των νεκρών ανακαλούνται και περιφέρονται μεταξύ των ζώντων. Οι ζωντανοί μασούν από το πρωί «ράμνον», φυτό που αναχαιτίζει το κακό από την επαφή των ζωντανών με τους νεκρούς.
Τα ιερά είναι κλειστά (περιεσχοινισμένα, τυλλιγμένα γύρω –γύρω με σχοινί) άρα δεν επροσφέροντο θυσίες στους θεούς, γάμοι δεν ετελούντο κι άλειφαν τις πόρτες των σπιτιών με πίσσα. Κατά την εσπέρα πομπή ξεκινούσε από το εν Λίμνες ιερόν όπου μεταφέρεται το άγαλμα του θεού. Την πομπή συνοδεύουν άνθρωποι μεταμφιεσμένοι σε Βάκχες, Νύμφες ή Ώρες. Κάλυπταν τα πρόσωπα τους με «τρυγία» και τραγουδούσαν τραγούδια καθισμένοι επί των αμαξιών « έψαλλαν τα εξ αμάξης».
Σε μία στάση της πομπής επιβιβάζετο η σύζυγος του Βασιλέως,(βασίλιννα) με την συνοδεία δέκα τεσσάρων γυναικών (Γεραραί) επιλεγμένων από τον βασιλιά. Ενώ οι νεαρές τελούν εις το ιερό των Λιμνών ,λατρευτικές πράξεις, η Βασίλιννα συνδειπνεί με το θεόν Διόνυσον στο Βουκολείον πλησίον της αγοράς, όπου τελείται ο μυστικός της γάμος με τον Θεόν Διόνυσο. Το ξημέρωμα της 13ης Ανθεστηριώνος αρχίζει η καθαυτή πένθιμη ημέρα της εορτής.
Τελείται η Πανσπερμία «παν σπέρμα εις χύτρα εψήσαντες». Την πανσπερμία αυτή οι Γεραραί καθιέρωναν με χύτρες τους δέκα τέσσερις βωμούς του Διόνυσου που ιδρύοντο μόνο γι’αυτήν την γιορτή. Θυσίαζαν μόνο στον Χθόνιον Ερμή κι εδοκίμαζαν όλοι οι πολίτες από την χύτρα εκτός των ιερέων.
Αναφέρεται επίσης από τον Θεόπομπο ότι οι διασωθέντες απόν τον κατακλυσμόν του Δευκαλίωνα έβραζαν όποιους σπόρους έβρισκαν για να συνέρθουν από την τρομερή εξάντληση. Οι Χύτρες λοιπόν ετελούντο εις ενθύμιο της σωτηρίας τους .
Επιπλέον κατά την ημέρα των Χύτρων ετελούντο αγώνες λεγόμενοι «Χύτρινοι» που ήταν ως φαίνεται θεατρικός διαγωνισμός κωμωδίας.
Στο επισφράγισμα της τελετής από όλους εξεπέμπετο η εντολή «Θύραθε Κήρες ουκ ενί Ανθεστήρια».Φύγετε φαντάσματα δεν είναι πια Ανθεστήρια. Έτσι απομακρύνοντο οι ψυχές των νεκρών που περιφέρονταν στην πόλη.
Συνοψίζοντας θα μπορούσαμε να πούμε ότι κατά τα Ανθεστήρια:
1)Τιμούμε τους νεκρούς του μεγάλου κατακλυσμού.
2)Είναι εορτής της ανοίξεως, όπου εκ των σπερμάτων αναβλαστάνει νέα ζωή.
3) Είναι εορτή της προσπάθειας αθανατοποιήσεως της ψυχής
4) Είναι η εορτή των άρτι τεθνεώτων. ( η ψυχή των νεκρών έχει ανάγκη να δέχεται δώρα) Τα σημερινά μνημόσυνα είναι απομεινάρια των νεκρικών εθίμων των προγόνων μας. Αναλογιστείτε λοιπόν που έχουν τις ρίζες τους τα σημερινά ψυχοσάββατα_
Θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε όλα αυτά όταν μπορέσουμε να κατανοήσουμε τους μεγάλους συμβολισμούς που κρύβονται μέσα στους μύθους μας που είναι πηγή μεγάλων αληθειών. Υποχρέωση μας λοιπόν η συνέχεια της ιεράς μας παράδοσης. Η παράδοση που σήμερα βάλλεται από την Νέα τάξη πραγμάτων. Η επανεκίνηση που ευαγγελίζονται οι παγκοσμιοποιητές , θα τα εξαφανίσει όλα κι ο νέος κόσμος θα αρχίσει από το μηδέν και δεν θα έχει καμιά σχέση με τον κόσμο που γνωρίζαμε. Η Ελληνική όμως παράδοση δεν είναι παρελθούσης χρήσεως, είναι ο ιερός κρίκος γνώσεων που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά περνάει μέσα από φίλτρα κοινωνικών και ηθικών διαφοροποιήσεων και φτάνει στην νέα γενιά πάντοτε ορθή και σεβαστή. Κι εμείς οι Έλληνες ,που έχουμε να χάσουμε περισσότερα από όλους, πρέπει να σταθούμε φρουροί της μυθολογίας μας , του πολιτισμού της ιστορίας μας κι όλα όσα συγκροτούν την έννοια πατρίδα, έθνος , ιερά σύμβολα, γιατί όλα έχουν τις ρίζες τους στην φωτοδότρα αρχαία Ελλάδα. Την δική μας πατρίδα!
ΕΛΕΝΗ ΜΑΝΙΩΡΑΚΗ
(*) Η κ. Ελένη Μανιωράκη – Ζωϊδάκη είναι δασκάλα – λογοτέχνις
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019