Του Δημ.Κων.Σαρρή (π. Υφυπ)γού-Νομάρχη Ηρακλείου)
Πρόσφατα κυκλοφόρησε ἡ ἱστορικογλωσσική μελέτη τοῦ Κώστα Β. Καραστάθη «Ἀρβανίτες, Ἀπόγονοι Μινωιτῶν Κρητῶν». Ὁ συγγραφέας βασιζόμενος σέ πλῆθος ἱστορικῶν στοιχείων καί στόν ὁμηρικό γλωσσικό πλοῦτο, κυρίως τόν μεγάλο ἀριθμό τῶν ἀρχαίων Κρητικῶν ἰδιωματικῶν λέξων πού κουβαλάει τό ἀρβανίτικο ἰδίωμα μέχρι σήμερα, ἐμφανίζει ἀδιαμφισβήτητη τήν καταγωγή τῶν Ἀρβανιτῶν μας ἀπό τήν Κρήτη τῶν προϊστορικῶν χρόνων. Οἱ ἔποικοι τῆς Λιβουρνίας (σημερινῆς Κροατίας), προϊστορικοί Κρῆτες, (Ιάπυγες)προερχόμενοι ἀπό τήν ἀποικία τους Ἰαπυγία τῆς Κάτω Ἰταλίας, που λάτρευαν τον ΑΡΒΙΟ ΔΙΑ,ἔκτισαν τήν πρωτεύουσά τους στό νησί Σκαρδώνα ΙΛΛΥΡΙΑΣ καί τήν ὀνομάτισαν Ἄρβη, ὄνομα μεγάλης προϊστορικῆς πόλης που σημαίνει ΛΕΥΚΗ, τῆς Νότιας Κρήτης, ἐποίκησαν τά γύρω νησιά καί ὀνομάστηκαν Ἄρβιοι ἤ Ἄρβοι ἤ καί Ἄβροι, (Ίλλυρικά Abri).
Ὅταν οἱ ΜΙΝΩΙΤΕΣ Ἄρβοι ἤ Ἄβροι ἐγκατέλειψαν τά νησιά τους στή Λιβυρνία καί μετακινήθηκαν νοτιότερα (6ος αἰώνας π. Χ.) μετά την εκδίωξη τους από τον τύραννο Κώκαλο της ΣΙΚΕΛΙΑΣ επειδή επαναστάτησαν εναντίον του ,όταν έμαθαν την δολοφονια του ΜΙΝΩΑ,,που έιχε πάει εκεί για να βρεί και να φέρει πίσω στην ΚΝΩΣΣΟ τον φυγάδα ΔΑΙΔΑΛΟ ,πράγμα που του αρνήθηκε ο τύραννος και τον σκότωσε με τραγικό τρόπο,(τον έκαψε ζωντανό με καυτό νερό),ἔδωσαν στήν καινούργια πατρίδα τους τήν ὀνομασία Ἄρβων – πάλι ἀπό τί ρίζα αρβ τῆς τοπωνυμίας τους Ἄρβης – καί στούς ἑαυτούς τους τήν ὀνομασία Ἀρβώνιοι. Καί ὅταν τελικά, κατά τό 200 π.Χ., πιεζόμενοι ἀπό τό ρωμαϊκό στρατό, κατέφυγαν στά Ἀκροκεραύνια βουνά, ὅπου παρέμειναν μέχρι τό 1200 μ. Χ. καί πάλι ἀπό τή ρίζα αρβ- ὀνομάτισαν τήν τρίτη προσωρινή ἰλλυρική πατρίδα τους Ἄρβανον καί τούς ἑαυτούς τους Ἀρβανίτες.
Τόν 1ο αἰώνα μ. Χ. οἱ Ἄρβοι βρίσκονταν πλέον στά Κεραύνια όρη (βουνά νοτυοδυτικά της Αλβανίας στη Χειμάρα), ἀλλ τά γύρο νησιά, ὀνομάζονταν ακόμη ἀπό τούς γηγενεῖς Λιβυρνούς Κ ρ η τ ι κ ά! (Πλίνιος, Naturalis Historia , γ΄βιβλίο, τελευταῖο κεφάλαιο.)
Ὅλους τούς χρόνους σ’ ὅλους τούς τόπους, πού ἔζησαν oἱ Ἄρβοι (καί ἀργότερα Ἀρβώνιοι καί Ἀρβανίτες, γείτονές τους εἶχαν τούς Χελιδόνιους καί τούς Ταυλάντιους, ἰλλυρικά φύλα, μέ τά ὁποῖο συμβίωναν γειτονικά καί εἰρηνικά χρησιμοποιώντας κοινό γλωσσικό ὄργανο τήν ἑλληνοϊλλυρική διάλεκτο, δηλαδή τά Ἀρβανίτικα, πού συνδιαμόρφωσαν δίχως ποτέ οἱ ἀπόγονοι τῶν Κρητῶν νά ἐξιλλυριστοῦν οὔτε νά ξεχάσουν τήν ἑλληνική γλώσσα τους!
«Καί ἦρθαν χρόνοι δύσκολοι καί μῆνες ὀργισμένοι». Ἡ πανώλη εἶχε ἀποδεκατίσει τόν πληθυσμό τῆς Ἑλλάδας καί ἡ τουρκική λαίλαπα ἀπειλοῦσε τή χώρα μέ ἀφανισμό. Ὅμως μεταξύ 13ου καί 14ου αἰώνων πλημμύρισε ὁ πλατύς κάμπος τῆς Θεσσαλίας ἀπό Ἀρβανίτες, πού κατηφόρισαν ἀπό τά Ἀκροκεραύνια, Ἀρβανιτόβλαχους ἀπό τήν Πίνδο καί τά βουνά τῆς Ἰταλίας, Βλάχους ἀπό τά ἑλληνικά βουνά. Γνήσιοι Ἕλληνες ὅλοι αὐτοί. Ἦταν οἱ ἐφεδρεῖες τοῦ Ἑλληνισμοῦ, πού ἡ Θεία Πρόνοια διατηροῦσε στίς ἀκρώρειες μέ σκοπό νά διασώσει τό Ἕλληνικό ἔθνος. Καί ἦσαν αὐτοί και οι ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ πού μαζί μέ τούς γηγενεῖς Ἕλληνες ἀγωνίστηκαν 400 χρόνια γιά τήν ἐπιβίωση τοῦ Ἑλληνικοῦ Γένους καί τήν Ἀπελευθέρωσή του.
Στο μεγάλο Ινδοευρωπαϊκό λεξικό του Ποκόρνυ, βρίσκουμε το λήμμα : albho- (*hele-bho-), που σημαίνει “λευκό”..Η Ινδοευρωπαϊκή ρίζα albho- μας δίνει επίσης ονόματα ποταμών, με την έννοια “ασπροπόταμος – λευκά νερά” όπως το Γερμανικό όνομα του ποταμού Elbe (Λατινικά Albis, Albia, από το Γερμανικό *Alƀī, γενική Alƀiōz =).Τα Γαλλατικά υδρώνυμα Albis καί Albā, το Λατινικό Albula, καί στα καθ΄ ημάς ᾽Αλφειός στην Πελοπόννησο καί στην Σικελία Αλαβών κατά τον Στέφανο Βυζάντιο που συνεχίζει “έστι καί ποταμός Άλβας, ο νύν Τίβερις“.
Άλβα “λευκή” είναι καί “πόλις της Ιταλίας, ήν έκτισαν οι από του Λαυινίου Λατίνοι, Τρώες όντες. έστι δ΄η Άλβα καθ΄ Ελλάδα λευκή…”, καί συνεχίζει ο Στέφανος Βυζάντιος: “…λέγεται καί Άλβη. ο πολίτης Αλβανός, ώς καί οίνος Αλβανός ηδύς τε καί καλός. λέγεται καί Αλβανός εν Ιταλία τόπος εν ώ ιεροποιείαι εγένοντο, καί λίμνη Αλβανίς”Καί μας πληροφορέι επίσης πως “έστι καί Άλβη (πρόκειται προφανώς για την ΑΡΒΗ ΒΙΑΝΟΥ ΟΠΟΥ ΤΟ Λ ΕΓΙΝΕ Ρ.λόγω <<ροτακισμού>>) πόλις Κρήτης,( το εθνικόν Αλβαίος, ώς Θηβαίος”,.
Επίσης είναι γνωστή άλλη “Αλβανία, (χώρα προς ανατολικοίς Ίβηρσιν”) δηλαδή την Καυκάσια Αλβανία δυτικά της Καυκασίας Ιβηρίας (Γεωργίας). Υπάρχει καί η “Αλβίων, νήσος βρεττανική…το εθνικόν Αλβιώνιος”.Η τελευταία αυτή φυσικά δεν είναι άλλη από την Γηραιά Αλβιώνα, των Κελτών της Βρεττανίας, από το κατάλευκο των ασβεστολιθικών βράχων της όπως αυτή φαίνεται από την ευρωπαϊκή πλευρά.Η Ινδοευρωπαίκή ρίζα albho- συναντάται καί στην πάθηση των albino, albinism, στην Ελληνική αλφισμός ή αλμπινισμός ή λευκοπάθεια, στο άλμπουμ φωτογραφιών που προέρχεςται από την Λατινική λέξη albus ππου αρχικά σήμαινε λαυκή επιφάνεια γιά γραφή αλλά αργότερα πήρε την έννοια του καταλόγου.Βρίσκεται επίσης στο όνομα Άλπεις, τα πάντοτε χιονισμένα Λευκά όρη, αλλά καί στους ηφαιστιακούς λόφους έξω από την Ρώμη με το λευκό, ηφαιστιακής τέφρας χώμα που παράγει “οίνον ηδύ”, όπως μας είπε ο Στέφανος Βυζάντιος.
ΕΚΛΟΓΕΣ 2019