Στην Μονή Παλιανής με τη θαυματουργή μυρτιά της

Η Μονή Παλιανής, είναι η αρχαιότερη μονή της Κρήτης.

Χτίστηκε τον 6ο αιώνα, ενώ αποτελούσε και αποτελεί σημείο αναφοράς για χιλιάδες πιστούς. Το όνομά της το αντλεί από αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό.

Είναι γυναικείο μοναστήρι, σταυροπηγιακό, που υπάγεται στο Δημοτικό διαμέρισμα Βενεράτου.

Το μοναστήρι της Παλιανής είναι γνωστό για την ιερή μυρτιά που βρίσκεται εντός του μοναστηριού, ένα αιωνόβιο δέντρο, που μέσα στον κορμό της πιστεύεται ότι είναι κρυμμένη η εικόνα της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας, μία εικόνα που θεωρείται ότι μπορούν να την δουν μόνο παιδιά.

Τα θεραπευτικά φύλλα

Στα φύλλα της μυρτιάς αποδίδονται θεραπευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται για θεραπευτικό κάπνισμα αφεψήματα και φυλακτά. Αμέτρητα είναι και τα τάματα που έχουν κρεμάσει οι πιστοί στα κλαδιά της Ιερής Μυρτιάς στο χώρο της Μονής.

Γύρω από τον Ναό είναι κτισμένα τα κελιά των μοναχών. Το μοναστήρι είναι επισκέψιμο από την ανατολή έως και τη δύση του ηλίου, αφού λειτουργεί και ως μουσείο, καθώς φιλοξενεί εικόνες, ιερά κειμήλια και μεγάλης ιστορικής, αλλά και αρχαιολογικής αξίας.

Στη Μονή Παλιανής ανήκει και ο βυζαντινός Ναός του Αγίου Ιωάννου, με τοιχογραφίες από τον 14^ο αιώνα.

Ιστορικά στοιχεία

Ο σημερινός ναός άρχισε να κτίζεται το 1826στη θέση παλαιού, ο οποίος είχε

ερειπωθεί κατά την Επανάσταση του 1821. Από τη σφαγή κατάφερε να διασωθεί μόνο η μοναχή Παρθενία, η οποία και συνετέλεσε στην αποπεράτωση του ναού το 1860.

Υπέστη ζημίες κατά το σεισμό του 1856. Έπειτα από την επισκευή του άλλαξε η παλιά μορφή του ναού. Το υπέρθυρο της εισόδου του νάρθηκα είναι παλιό μάρμαρο. Σε αυτό παριστάνεται ο Ευαγγελισμός σε ανάγλυφη μορφή. Ένα από τα κιονόκρανα φέρει μονόγραμμα με σταυρό, το οποίο χρονολογείται από τη βυζαντινή περίοδο.

Το μοναστήρι αναφέρεται από το 14ο αιώνα με τα ονόματα Παλαιά, Πάλαι και Πάλα, που επιβεβαιώνουν την παλαιότητα της Μονής, η οποία ήδη από την εποχή εκείνη θεωρούνταν παλιά. Στο γεγονός αυτό οφείλεται και η σημερινή ονομασία της μονής.

Υπαγόταν ως σταυροπηγιακή στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Το 1304 ο Πατριάρχης προσπάθησε να κρατήσει το μοναστήρι στη δικαιοδοσία του. Ωστόσο, επειδή είχε πολλά κτήματα, προσέλκυσε το ενδιαφέρον του λατινικού Κλήρου της Κρήτης και με απόφαση του Πάπα Κλήμεντα Δ’, η μονή καταλήφθηκε από το Λατίνο Αρχιεπίσκοπο Κρήτης. Αυτή η αυθαιρεσία πυροδότησε την αντίδραση της κρατικής εξουσίας των Βενετών και δημιουργήθηκαν ζητήματα ανάμεσά τους. Το 1323 επιτεύχθηκε συμφωνία και διακανονισμό.

Την περίοδο της Επανάστασης του 1821 καταστράφηκε και σφαγιάστηκαν οι καλόγριες. Μία από αυτές, η Παρθενία Νεονάκη, με καταγωγή από τη Μεσαρά, σώθηκε από θαύμα και ανοικοδόμησε την εκκλησία από το 1826 ως το 1860.

Όταν ο Μιχαήλ Κόρακας φόνευσε τον Αλήκο και πήρε τα άρματά του, κατέφυγε στη Μονή Παλιανής. Το 1866 κάηκε ξανά από τους Τούρκους και καταστράφηκαν οι εικόνες της ή τις πούλησαν.

Προφορικές παραδόσεις αναφέρουν ότι η εικόνα της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας βρέθηκε σε ρίζα μιας μεγάλης μυρτιάς, η οποία υπάρχει και σήμερα στα νοτιοανατολικά του ναού. Εκεί καίει το «ακοίμητο καντήλι» και εορτάζει στις 24 Σεπτεμβρίου. Η «Αγία Μυρτιά» παρουσιάζει εκπληκτική επιβίωση λατρείας ιερού δένδρου της μινωικής θρησκείας.