«Πόθεν τούτο τεκμαίρεις;» 

Του Δρος Δημήτρη Δακανάλη

Φράση του Πλάτωνα 427-347 π.Χ., «Πόθεν τούτο τεκμαίρεις;».

Δύο τρόποι υπάρχουν για να χρησιμοποιήσει ένας ομιλητής για να μπορέσει να κάμει αποδεκτή την άποψή του από άλλους ανθρώπους για κάποια υπόθεση, κάποιο γεγονός ή κάποιο θέμα.  Ο ένας τρόπος είναι η πειθώ και ο άλλος η παραπλάνηση των ακροατών του, ας αγνοήσομε την περίπτωση ενός τρίτου αθέμιτου στις πολιτισμένες κοινωνίες του «εκβιασμού».
Στην ελληνική μυθολογία υπήρχε μια θεά που προσωποποιούσε την Πειθώ, τη μεγάλη και πολύπλευρη δύναμη του ανθρώπινου λόγου .
Με την πειθώ ο ομιλητής στηρίζει τους συλλογισμούς του με τεκμηριωμένα  επιχειρήματα και δίδει την δυνατότητα στους ακροατές να μπορούν να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα που ανταποκρίνονται στην υπάρχουσα πραγματικότητα.
Απαραίτητη λοιπόν προϋπόθεση είναι ο πομπός (ομιλητής) και ο δέκτης(ακροατής)  και να έχουν την νοημοσύνη και την καλή  θέληση και οι δύο παράγοντες να λειτουργήσουν σωστά. Μόνο σ΄ αυτή την περίπτωση θα υπάρξει γόνιμη διερεύνηση   και σωστή αξιολόγηση των απόψεων για το  εν λόγω ζήτημα έτσι τα συμπεράσματα γίνονται κοινή γνώση ομιλητή κα ακροατή και καταλήγουν σε σωστή απόφαση.
Όπως αναφέραμε παραπάνω για την απόκτηση σωστής άποψης απαιτείται θέληση, ειλικρίνεια, και πλήρης κατανόηση των εννοιών των λέξεων της γλώσσας που χρησιμοποιούμε στον διάλογο ή στον μονόλογο. 

Εκτός  των παραπάνω προϋποθέσεων απαραίτητη είναι και η πνευματική ικανότητα και επάρκεια να λειτουργεί γρήγορα και η οξύνοια και η ταχύτητα αντιληψημότητας (αγχίνοια όπως την αποκαλεί ο Αριστοτέλης).
Ο δεύτερος τρόπος για επικρατήσει μια άποψη είναι  οι ρητορείες και σοφίσματα που χρησιμοποιούν οι συνομιλητές ή οι ρήτορες και  στοχεύουν να δημιουργήσουν σύγχυση ώστε να γίνουν αποδεχτές οι απόψεις τους χωρίς την δυνατότητα κριτικής του καθαρού λόγου (του μυαλού) από τον συνομιλητή ή ακροατή τους. Γιαυτό τον λόγο ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης αρνούνται να χαρακτηρίσουν ως επιστήμη ή τέχνη τη ρητορική ή τον διάλογο που δεν πληρεί τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την απόκτηση του καθαρού μυαλού.  

Σύμφωνα με αυτούς η ρητορεία είναι απλώς μια εμπειρία, μια ικανότητα, ένα όργανο μόνον απάτης χωρίς ηθικούς φραγμούς στον αγώνα της διπλωματίας.
Χρειάζονται γνώσεις και εμπειρίες για να μη πέφτει οιοσδήποτε θύμα οιουδήποτε ομιλητή ή συνομιλητή.

Αυτήν ακριβώς την διάκριση πειθούς και ρητορείας μας διδάσκει η τέχνη του ορθού λόγου του Αριστοτέλη του Κάντ και πολλών άλλων μεταγενέστερων και σύγχρονων επιστημόνων και φιλοσόφων.
Για να πειστούμε πρέπει πρώτα να συμφωνούμε επί της ουσίας των εννοιών. Καθαρό μυαλό (καθαρός Λόγος) για μια σωστή απόφαση δεν σημαίνει να μην έχομε πιει ή να μη νυστάζουμε αλλά να πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις των γνωστικών λειτουργιών που αναφέρει η λογική για να πείσομε και να μας πείσουν.
Επομένως μετά από όλα αυτά δεν μπορούμε να λέμε πως μια συμφωνία μας είναι σωστή με ατεκμηρίωτες απόψεις ισχυριζόμενοι από το πουθενά να  τεκμαίρεται όπως σωστά ρωτά ο Πλάτων. 

 

 

 

 

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑ
Click to Hide Advanced Floating Content