Ο λαϊκισμός, το βρετανικό παράδειγμα της εξόδου από την ΕΕ

Εάν υπάρχουν κάποια γεγονότα, που υποδηλώνουν την Βρετανική ιδιαιτερότητα σε σχέση με την ΕΕ, ένα εξ αυτών, είναι η επίσημη ομιλία της πρωθυπουργού Μάργκαρετ Θάτσερ, στις 20.9.1988, στο Κολλέγιο της Ευρώπης, στην Μπριζ. Ομιλία που οριοθετεί το μεταπολεμικό status του Ηνωμένου Βασιλείου απέναντι στην ΕΕ, την σχέση του με την ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία.

Η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, δεν μπορεί παρά να καταχωρηθεί ως ένα από τα κοσμοϊστορικά γεγονότα των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Έξοδος που συντελέστηκε από μια διαρκή ανάπτυξη λαϊκιστικών και δημαγωγικών απαιτήσεων της τελευταίας δεκαετίας, την πρόταση και την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος από τον πρωθυπουργό Κάμερον, ως απέλπιδα, αλλά αποτυχημένη προσπάθεια να απεμπλακεί από την άνοδο των καθαρόαιμων εθνικιστών, αντιευρωπαϊστών, εντός και εκτός του κόμματος του. 

Σήμερα, η ΕΕ, τα κράτη-μέλη, ο θεσμικός χαρακτήρας των πολιτικών συστημάτων σε ευρωπαϊκό, εθνικό επίπεδο, έχουν την υποχρέωση, την ιστορική αναγκαιότητα να επιταχύνουν την ευρωπαϊκή ενοποίηση, τον πυρήνα της ευρωπαϊκής οικοδόμησης.

Η εμβάθυνση, η συνοχή του ευρωπαϊκού ενοποιητικού σχεδίου, ποτέ δεν έγιναν ως στοιχεία αποδεκτά από τα βρετανικά κυβερνητικά σχήματα. Το πεδίο των νομισματικών ζητημάτων της ΟΝΕ, που σηματοδότησε την 10ετία του ’90 την μετάβαση από την εθνική κυριαρχία, από τα εθνικά νομίσματα στο ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, το βαθύτερο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, πάντα έβρισκε απέναντι του τον παγερό ρεαλισμό των βρετανικών κυβερνήσεων.

Από την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ, το βρετανικό πολιτικό σύστημα δεν μπόρεσε να ξεφύγει από έναν αμήχανο, αρνητικό ευρωσκεπτικισμό, καθοδηγούμενο από την επιθετική δημαγωγία ακραίων πολιτικών. Για αυτό από την στιγμή που ο Κάμερον, υποκύπτοντας στην δημοσκοπική πίεση του εθνικιστή Φάρατζ, ανακοίνωσε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος, η Βρετανία εισήλθε σε αχαρτογράφητα νερά.

Από το βράδυ της πραγματοποίησης του δημοψηφίσματος, την 23η Ιουνίου 2019, μέχρι την πραγματοποίηση των εκλογών της 12ης Δεκεμβρίου του ιδίου έτους, το πολιτικό σύστημα της Βρετανίας ήλθε αντιμέτωπο με μια ασύντακτη κρίση διαρκείας, που επηρέασε ακόμα και τον παραδοσιακό ισχυρό ρόλο του κοινοβουλευτισμού. 

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η συμφωνία για το Brexit κινήθηκε στα όρια της κατάρρευσης, με τους Συντηρητικούς να έχουν κατευθυνθεί σε μια άνευ προηγουμένου αντιευρωπαϊκή ρητορική, με τις εξελίξεις για το βρετανικό πολιτικό σύστημα να διαμορφώνουν ένα ασφυκτικό πλαίσιο ως προς την επίτευξη αμαιβαίας συμβιβαστικής λύσης με την ΕΕ. 

Τα όσα συντελέστηκαν μέχρι και την ημερομηνία της τελικής πράξης για την Συμφωνία Αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου, αποτυπώνουν το πόσο ο λαϊκισμός διαμορφώνει καταστροφικά αποτελέσματα. Γιατί τελικά, ο λαϊκισμός, είναι μια βαθύτατη οπισθοδρόμηση για τα κράτη, τα πολιτικά συστήματα, τις κοινωνίες. 

 

 

(*) Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. Το άρθρο έχει γραφεί για τον ιστότοπο neadrasis.gr