Ηρακλής ο Τριέσπερος (κάλαντα του Τριέσπερου)

Tης Ελένης Μανιωράκη - Ζωϊδάκη(*)

Η Αλκμήνη ήταν κόρη του Ηλεκτρύωνα και σύζυγος του Αμφιτρύωνα εγγονού του Περσέα. Ο Ηλεκτρύων κληρονόμησε δύο θρόνους της Τίρυνθας και των Μυκηνών.
Λόγω όμως ενός φόνου ( ο Αμφιτρύωνας κατά λάθος σκότωσε τον πεθερό του Ηλεκτρύωνα) έφυγαν για Θήβα, όπου κυβερνούσε ο Κρέοντας, ο οποίος  τους δέχτηκε φιλικά διώχνοντας το μίασμα του φόνου.
Όλα καλά αν η  Αλκμήνη δεν είχε ζητήσει   από τον Αμφιτρύωνα να εκστρατεύσει εναντίον των Τηλεβόων που είχαν σκοτώσει τα αδέλφια της ( πλην του Λικύμνιου). .

Στο μεταξύ Ο Δίας  είχε   δει την Αλκμήνη, του άρεσε κι αποφάσισε να την κάνει δική του. Αυτή την  φορά δεν ήταν από τυχαία επιθυμία, όπως με τόσες άλλες θνητές γυναίκες, αλλά γιατί ήθελε να κάνει μαζί της τον πιο δυνατό και τον πιο γενναίο ανάμεσα στους θνητούς, αυτόν που θα γινόταν λυτρωτής των ανθρώπων από τα δεινά. Αυτό ήθελε να γίνει πριν γυρίσει ο Αμφιτρύωνας, γι’αυτό βρήκε ευκαιρία τώρα που έλειπε στην εκστρατεία κατά των Τηλεβόων Επειδή όμως καταλάβαινε ότι η Αλκμήνη θα ήθελε να μείνει πιστή στον Αμφιτρύωνα, μεταχειρίστηκε απάτη για να τον δεχτεί στο δωμάτιό της. Πήρε τη μορφή του Αμφιτρύωνα, όπως θα ήταν καθώς θα γύριζε από την εκστρατεία, και το βράδυ εμφανίστηκε στην πόρτα της.  Στο χέρι του κρατούσε ένα χρυσό κύπελλο, το καρχήσιο, και ένα περιδέραιο, σαν και εκείνο που είχε δώσει κάποτε στην Ευρώπη, δώρα που τα πρόσφερε για την ερωτική νύχτα. Η Αλκμήνη ξεγελάστηκε και νόμισε πως ήταν ο Αμφιτρύωνας, γι’ αυτό και του ζήτησε να της διηγηθεί και για την εκστρατεία στους Τηλεβόες. Ο Δίας της διηγήθηκε όλο όσα έγιναν και την διαβεβαίωσε πως πια είχε πάρει εκδίκηση για το θάνατο των αδελφών της. Συγχρόνως της έδωσε το χρυσό κύπελλο και της είπε ότι του το έδωσαν δώρο τιμητικό οι στρατιώτες από το λάφυρο που πήραν. Της είπε ακόμα ότι το κύπελλο αυτό το είχε κάνει δώρο ο Ποσειδώνας στον Τηλεβόα και από αυτόν το κληρονόμησε ο Πτερέλαος. Μετά από όλες αυτές τις εξηγήσεις ο Δίας ενώθηκε μαζί της. Προηγουμένως όμως παρακάλεσε τον ήλιο να μη βγει για τρεις μέρες. Έτσι η νύχτα αυτή κράτησε όσο τρεις νύχτες. Γι’ αυτό και ο Ηρακλής, που γεννήθηκε  την νύχτα αυτή, λεγόταν και “Τριέσπερος”, γατί χρειάστηκαν τρεις νύχτες για τη σύλληψή του, ή και “τρισέληνος”, γιατί βγήκε τρεις φορές απανωτά το φεγγάρι χωρίς να γίνει μέρα.  . Τα τρία μερόνυχτα του Τριέσπερου 21- 24 Δεκεμβρίου, το σκοτάδι είναι μεγαλύτερο του χρόνου. Γι’ αυτό ο Ηρακλής  ο Τριέσπερος  είναι μια θεότητα ηλιακή όπως και ο Φωτοδότης Απόλλων,

Η 25η Δεκεμβρίου σηματοδοτεί το τέλος του Τριέσπερου δηλαδή του βαθύτερου σκότους .Ο γνωστός μας Ήρωας της Μυθολογίας Ηρακλής έκανε τρεις μέρες και τρεις νύχτες για να συλληφθεί από τον Δία και την μητέρα του Αλκμήνη.  ..Από τις 25 Δεκεμβρίου, που ξεκινά το μεγάλωμα της ημέρας γεννιέται ξανά η έννοια του Ανίκητου Ήλιου Απόλλωνος.     Βλέπουμε πόση μεγάλη σημασία έδιναν όλοι οι Λαοί του τότε γνωστού κόσμου στην έννοια του Φωτός. Τα παιδιά έψαλλαν τα κάλαντα του Τριέσπερου. Στην αρχαία Ελλάδα τα κάλαντα ήταν ένας από τους  «αγερμούς», δηλαδή τοὺς εράνους. Και λέγονταν έτσι ακριβώς κι αυτὰ αγερμοί

Τα κάλαντα του Τριέσπερου

Καλήν εσπέρα άρχοντες
κι αν είναι ο ορισμός σας,

Ηλίου την θείαν γέννηση

να πω στ’αρχοντικό σας.

 

Απόλλων άρχοντα θεέ ,
έλα ξανά κοντά μας,
συ φωτοδότη βασιλιά,
φώτιζε την καρδιά μας.

Στο σπίτι αυτό που μπήκαμε

οι εστίες να μην σβήσουν

κι όλοι οι νοικοκυραίοι του

χίλια χρόνια να ζήσουν.

 

Στην έννοια αυτή του ανίκητου φωτός ήρθε αργότερα και οριοθετήθηκε,την ίδια μέρα. η γέννηση του Χριστού τον 4ο αιώνα μετά χριστιανική χρονολόγηση,  από τον Πάπα Ιούλιο.

 

 

 

 

(*) Η κ. Ελένη Μανιωράκη – Ζωϊδάκη είναι δασκάλα, λογοτέχνις

 

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑ
Click to Hide Advanced Floating Content