Η  καταχρηστική χρήση της “Διαλεκτικής” από τους Αρχαίους αλλά και  τους σύγχρονους Σοφιστές

Δύο ήταν τα <<νοητικά όπλα>>του Σωκράτη, η <<Διαλεκτική>>  και η  <<Μαιευτική>>.

– Η <<Διαλεκτική>> είναι το μέσο για τον έλεγχο και την εξαγωγή συμπερασμάτων, που  σημαίνει Δι’αλογος.. Δεν πρόκειται βέβαια για οποιαδήποτε συζήτηση. Η Σωκρατική Διαλεκτική είναι η σταδιακή , βήμα-βήμα, αναίρεση των θέσεων του συνομιλητή και, στη συνέχεια, η επίσης σταδιακή προσπάθεια να εξαχθεί ένα νέο συμπέρασμα, μια νέα προσέγγιση της αλήθειας. Στους Πλατωνικούς διαλόγους, ο συνομιλητής του Σωκράτη εκθέτει  μια άποψη για το θέμα που πρόκειται να συζητηθεί, την οποία ο ίδιος θεωρεί ολοκληρωμένη και θεμελιωμένη. Με ερωτήσεις που φαντάζουν σχεδόν απλοϊκές, ο Σωκράτης εξαναγκάζει τον συνομιλητή του να φτάσει στην ακραία συνέπεια των θέσεων που υποστήριξε κι εκεί αποδεικνύεται η σαθρότητα των λογικοφανών επιχειρημάτων  του. Από αυτό το σημείο αρχίζει μια νέα συζήτηση, όπου και πάλι  με ερωτήματα του συνομιλητή του ο Σωκράτης τον οδηγεί στη γενική αλήθεια, στην αλήθεια δηλαδή που υπάρχει ανεξαρτήτως των περιστάσεων και των συνθηκών, στην πρώτη αλήθεια των πραγμάτων.

-Η <<Μαιευτική>>  έχει το χαρακτηριστικό ότι ο διευθύνων την συζήτηση  δεν αποφαίνεται ο ίδιος εκ των προτέρων, δεν παραθέτει ο ίδιος εξαρχής κάποια θεωρία ή άποψη. Αντίθετα, όλη η διανοητική προσπάθεια της συζήτησης στρέφεται στο να εξαχθεί η Σωκρατική άποψη από τον συνομιλητή του.. Πρόκειται για αυτό που ο ίδιος ο Σωκράτης ονόμαζε Μαιευτική. Μαιευτική βεβαίως είναι η δουλειά της μαίας, της μαμής που συμπαραστέκεται και βοηθάει την ετοιμόγεννη γυναίκα στον τοκετό. Παίρνοντας ως παράδειγμα τη δουλειά της μητέρας του, που ήταν μαία, ο Σωκράτης ισχυριζόταν πως καμία φιλοσοφική θεωρία δεν “γέννησε” ο ίδιος, αλλά πως, σαν μαία, βοηθάει τον συνομιλητή του να “γεννήσει” από μέσα του την αλήθεια. Τι σημαίνει όμως αυτό; Σημαίνει πως για τον Σωκράτη ο άνθρωπος γνωρίζει κατά βάθος την αλήθεια, την Ιδέα, και πως η προσπάθεια της φιλοσοφικής σκέψης έγκειται στο να βοηθήσει τον άνθρωπο να την ξαναθυμηθεί, να την επαναφέρει στη μνήμη του.

Ο Σωκράτης επικέντρωσε το ενδιαφέρον του στον ίδιο τον άνθρωπο και στην κοινωνία του.  Η αλήθεια είναι πως με τα πολιτικά προβλήματα ασχολήθηκαν και οι προγενέστεροι φιλόσοφοι, ενώ ζητήματα ηθικής απασχόλησαν και Σοφιστές. Αντίθετα από τους σοφιστές, που το ενδιαφέρον τους ήταν καθαρά χρησιμοθηρικό, ο Σωκράτης αναζήτησε ένα σταθερό έδαφος πάνω στο οποίο να καθοριστεί αυστηρά και αμετάκλητα κάθε έννοια καλού, αρετής και σοφίας.

Η συμβολή του Σωκράτη στη λογική είναι, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η επεξεργασία της επαγωγικής μεθόδου με σκοπό την εξαγωγή καθολικών ορισμών.

ΟΙ σοφιστές , όμως ,χρησιμοποίησαν  καταχρηστικά τα νοητικά όπλα του Σωκράτη ,εξάγοντας ,κατά το δοκούν, όποια συμπεράσματα ,εκ των προτέρων επιδίωκαν ,για ίδιον όφελος.

Η σχέση Φιλόσοφου και Σοφιστή είναι  αντίστοιχη  με εκείνη του <<κομπογιαννίτη ψευτογιατρού με τα γιατροσόφια  >> και ενός επιστήμονα γιατρού ,πιστού  στον όρκο του Ιπποκράτη…

Για να μπορέσει κάποιος να αποτολμήσει μια κάποια ερμηνεία πρέπει να εντοπίσει τΙς διαφορές ανάμεσα στην Διαλεκτική ,κατά τον Αριστοτέλη(που  είναι συνώνυμη της Λογικής, μέθοδος αναζήτησης της Αλήθειας, μέσα από τον Διάλογο, κατά τον οποίο από την ΘΕΣΗ και την Αντίθεση ,καταλήγουμε στην Σύνθεση και του <<Διαλεκτικου  Υλισμού>> , ,κατά τον οποίο δεν ισχύει  τίποτα από τις παραπάνω Αριστοτελικές σκέψεις.

Στον <<Διαλεκτικό Υλισμό>> ,το  αποτέλεσμα δεν προκύπτει από την αντιπαράθεση δύο αντιτιθέμενων απόψεων ώστε να βρεθεί η χρυσή τομή στην σύνθεση τους, αλλά το αποτέλεσμα είναι Προκαθορισμένο, καθόσον Ο <<Σκοπός Αγιάζει τα μέσα>>, και οι όποιες συζητήσεις μπαίνουν στην κλίνη του Προκρούστη και  διαστρεβλώνονται τα γεγονότα  έτσι παραποιείται η αλήθεια ,ώστε να υπηρετηθεί  ο  αρχικός τους Στόχος.

 Αυτού του είδους η Διαλεκτική συχνά καταργεί πλήρως η άλλες φορές αντιστρέφει την σχέση <<Αίτιου και Αιτιατού>> και την  όποια αντίθετη άποψη την χαρακτηρίζει ως <<Υποκειμενική Αντίληψη>> ,ενώ,δήθεν <<Αντικειμενική>> ,  ονομάζει  εκείνη  που υπηρετεί την  επιθυμητή  του σκοπιμότητα ,

Στην εποχή μας υπάρχουν και δρουν σύγχρονοι Σοφιστές

Η Τακτική  των μεθόδων της πολιτικής δράσης τους,προσομοιάζει με εκείνη των Αρχαίων Σοφιστών, με τις οποίες συχνά παγιδεύουν τους πολίτες , όμως  αργά η γρήγορα  τους αφαιρείται  το προσωπείο , αποκαλύπτονται και παραδίδονται στην κοινωνική απαξίωση…. .